صورت سود و زیان
اطلاعات قابل ارائه در صورت سود و زیان
83 . افزون بر اقلام الزامی طبق سایر استانداردهای حسابداری، صورت سود و زیان باید دربردارنده اقلام اصلی باشد که مبالغ زیر را برای دوره ارائه میکند:
الف. درآمدهای عملیاتی؛
ب . هزینههای مالی؛
پ . سهم از سود یا زيان واحدهاي تجاری وابسته و مشارکتهاي خاص که حسابداری آنها به روش ارزش ويژه انجام میشود؛
ت . هزینه مالیات؛
ث . یک مبلغ مجزا برای کل عملیات متوقفشده (به استاندارد حسابداری 31 مراجعه شود)؛
ج . سود یا زیان دوره؛
چ . سود یا زیان دوره، قابل انتساب به:
- منافع فاقد حق کنترل؛ و
- مالکان واحد تجاری اصلی.
84 . واحد تجاری باید تمام اقلام درآمد و هزينه یک دوره را در صورت سود و زيان منظور کند مگر اینکه یکی از استانداردهای حسابداری، روش دیگری را الزامی یا مجاز کرده باشد.
85 . برخی استانداردهای حسابداری، شرایطی را مشخص میکند که در آن، واحد تجاری اقلام خاصی را خارج از سود یا زیان دوره جاری شناسایی میکند. استاندارد حسابداري 34، دو مورد از این شرايط شامل اصلاح اشتباهات و اثر تغيير در رويههای حسابداري را تعیین ميکند. سایر استانداردهای حسابداری، مستثنی کردن اجزای سایر اقلام سود و زیان جامع از صورت سود و زیان را که با تعریف درآمد یا هزینه در مفاهیم نظری گزارشگری مالی مطابقت دارد، الزامی یا مجاز میکند (به بند 7 مراجعه شود).
86 . اگر ارائه اقلام اصلی دیگر (از جمله از طریق تفکیک اقلام اصلی مندرج در بند 83)، عناوین و جمعهای فرعی بیشتر برای درک عملکرد مالی واحد تجاری مربوط باشد، واحد تجاری باید آنها را در صورت سود و زیان ارائه کند.
87. هرگاه واحد تجاری طبق بند 86، جمعهای فرعی ارائه کند، این جمعهای فرعی باید:
الف. شامل اقلام اصلی باشد که اجزای آن، طبق استانداردهای حسابداری شناسایی و اندازهگیری میشود؛
ب. بهگونهای ارائه و نامگذاری شود که اقلام اصلی مربوط به آن، روشن و قابل درک باشد؛
پ. طبق بند 46، در دورههای مختلف یکنواخت باشد؛ و
ت . نسبت به جمعهای فرعی و جمعهای کل الزامشده در استانداردهای حسابداری برای صورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع، مهمتر جلوه داده نشود.
90 . واحد تجاري، نباید هيچیک از اقلام درآمد یا هزینه را در صورت سود و زيان، صورت سود و زیان جامع يا در يادداشتهاي توضيحي، به عنوان اقلام غيرمترقبه ارائه کند.
اطلاعات قابل ارائه در صورت سود و زيان یا در يادداشتهاي توضيحي
91 . هرگاه اقلام درآمد یا هزينه بااهميت باشد، واحد تجاری باید ماهيت و مبلغ آنها را جداگانه افشا کند.
92 . شرایط زیر موجب میشود اقلام درآمد و هزینه، جداگانه افشا شود:
الف. کاهش ارزش موجودیها به خالص ارزش فروش یا کاهش ارزش داراییهای ثابت مشهود به مبلغ بازیافتنی و همچنین برگشت اینگونه کاهش ارزشها؛
ب . تجدید ساختار فعالیتهای واحد تجاری و برگشت هرگونه ذخیره مخارج تجدید ساختار؛
پ . واگذاری اقلام داراییهای ثابت مشهود؛
ت . واگذاری سرمایهگذاریها؛
ث . عملیات متوقفشده؛
ج . حل و فصل دعاوی حقوقی؛ و
چ . سایر موارد برگشت ذخایر.
93 . واحد تجاري بايد اجزای هزينههای شناساییشده در صورت سود و زیان را با استفاده از طبقهبندي مبتني بر ماهيت هزينهها يا کارکرد هزینهها در واحد تجاري، هر کدام که اطلاعات قابل اتکا و مربوطتر فراهم ميکند، ارائه نماید.
94 . به واحدهای تجاری توصیه میشود که اطلاعات موضوع بند 93 را در صورت سود و زیان ارائه کنند.
95 . برای برجسته کردن اجزای عملکرد مالی که ممکن است از نظر تکرار، توان ایجاد سود یا زیان و قابلیت پیشبینی با یکدیگر تفاوت داشته باشند، هزینهها به طبقات فرعی تقسیم میشود. این طبقهبندی، به دو روش انجام میشود.
96 . اولین روش طبقهبندی، روش ”ماهيت هزينه“ است. واحد تجاری، هزينهها را بر اساس ماهيت آنها (براي مثال، استهلاک، مواد اوليه مصرفشده، هزینههای حمل و نقل، هزینه مزاياي کارکنان و هزینههای تبليغات) در صورت سود و زيان تجمیع ميکند و آنها را به کارکردهاي واحد تجاري، تخصيص مجدد نمیدهد. بکارگيري اين روش ساده است، زيرا تخصيص هزينهها بر اساس کارکرد، ضرورتي ندارد. نمونهاي از طبقهبندي با استفاده از روش ماهيت هزينه به شرح زير است:
اولین روش طبق بندی صورت سود و زیان | ||
درآمد عملیاتی | × | |
ساير درآمدها | × | |
تغييرات در موجودي کالای ساخته شده و کالای در جريان ساخت | × | |
مواد اوليه و ملزومات مصرف شده | × | |
هزينه مزاياي کارکنان | × | |
هزينه استهلاک داراییهای ثابت مشهود و داراییهای نامشهود | × | |
ساير هزينهها | × | |
جمع هزينهها | (×) | |
سود قبل از مالیات | × |
97 . روش دوم طبقهبندی، روش ”کارکرد هزينه“ يا روش ”بهاي تمام شده فروش“ است. در این روش هزینهها بر اساس کارکرد آنها، به عنوان بخشي از بهاي تمام شده فروش يا، براي مثال، هزینههای فروش يا هزینههای اداري طبقهبندی میشوند. در این روش، حداقل، واحد تجاري بهاي تمام شده فروش را جدا از ساير هزينهها افشا ميکند. اين روش در مقایسه با روش طبقهبندي هزينهها بر اساس ماهيت، میتواند اطلاعات مربوطتری برای استفادهکنندگان فراهم کند، اما تخصيص هزینهها به کارکردها، ممکن است مستلزم تخصيص اختياري و اعمال قضاوت قابل ملاحظه باشد. نمونهاي از طبقهبندي با استفاده از روش کارکرد هزينه به شرح زير است:
دومین روش طبق بندی صورت سود و زیان | |
درآمد عملیاتی | × |
بهای تمام شده فروش | (×) |
سود ناخالص | × |
سایر درآمدها | × |
هزینههای فروش | (×) |
هزینههای اداری | (×) |
سایر هزينهها | (×) |
سود قبل از مالیات | × |
98 . واحد تجاري که هزينهها را بر اساس کارکرد طبقهبندي میکند، بايد اطلاعات بیشتری درباره ماهيت هزينهها، شامل هزينه استهلاک داراییهای ثابت مشهود و داراییهای نامشهود و هزينه مزاياي کارکنان، افشا کند.
99 . انتخاب روش کارکرد هزينه یا روش ماهيت هزينه، به عوامل تاريخي و ویژگیهای صنعت و ماهيت واحد تجاري بستگی دارد. هر دو روش، میزان هزینههایی را نشان میدهد که ممکن است بطور مستقيم يا غيرمستقيم، با تغییرات سطح فروش يا توليد واحد تجاري تغییر کند. از آنجا که هر يک از روشها، در واحدهاي تجاري مختلف، مزیتهای متفاوتی دارد، اين استاندارد مديريت را ملزم میکند نحوه ارائهای را انتخاب کند که قابل اتکا و مربوطتر باشد. به هر حال، از آنجا که اطلاعات مرتبط با ماهيت هزينهها در پيشبيني جريانهاي نقدی آتي مفید است، در صورت استفاده از روش طبقهبندی بر اساس کارکرد هزینه، افشای بیشتر الزامي است. اصطلاح ”مزاياي کارکنان“ در بند 98، دارای همان مفهوم بکار رفته در استاندارد حسابداری 33 است.